Fatma Aliye: Uzak Ülke

Fatma Karabıyık Barbarosoğlu uzun zamanını Fatma Aliye'ye ayırmıştı. Araştırmalar, dersler, konuşmalar, nihayetinde bir kitap. Kitabını yayımlamadan önce Fatma Aliye'nin torunu Suna Selen ile görüşmüş. Bu görüşme kitabın sonlarında var zaten. Bir de Suna Selen bu konuda ne demiş diye baktığımda gülmeli miyim üzülmeli miyim bilemedim.
Fatma Aliye'nin elli liralık banknotlar üzerinde yer alması dolayısıyla konuşulmuş Suna Selen  ile. Hiçbir kitabını okumamış anneannesinin. Osmanlıca bilmiyormuş, okuyamazmış. Kitapçıya gidip bakmamış bile olmasını mazur görmek lazım. Bu sebeple belki eserlerine bakılarak onun hakkında karar verilmesini doğru bulmuyor. Yalnızca para üzerinde kullanılan fotoğrafın anneannesinin Almanlar ve Fransızlar gibi başını "art nouveau" üslubuyla örttüğü bir fotoğraf olmamasından memnun. En azından başı açık. Barbarosoğlu'na ise tek söylediği şey anneannesinin feminist olduğu. Eğer bunlar varsa rahat edebiliriz.
Daha önce okuduklarımdan, dinlediklerimden başka olarak bu kitapta her şeyin derli toplu olması hoşuma gitti. Fatma Aliye'nin babası Cevdet Paşa ile ilişkileri, nasıl eğitim aldığı, annesi ve kardeşleri ile yaşadıkları, evlilik hayatı, çocukları ile ilişkileri, aktivist yönü...

Eğer ilk kadın romancıyı merak ediyorsanız bu kitabı okumalısınız. Eğer Osmanlı'nın son vakitlerinde bir kadın, toplumun üst katmanlarında bir kadın nasıl sahip olduklarını kullanmayı, toplumu şaşırtmayı, bir ölçüde değiştirmeyi başarmış, bunları yaşarken kadın olmanın zorlukları bir yana anne olmanın yükünü nasıl kaldır-ama-mış görmek istiyorsanız da bu kitabı okuyun.

"Ben trenden indim. Aynı yerde ve aynı zamanda olanlar birbirlerini hatırlayabilir ya da unutabilir. Ben sizin zamanınızda değilim. Zalim ile mazlumun yan yana durduğu iyi ile kötünün aralarında hiç fark yokmuş gibi idrak edilmeye çalışıldığı zamanlara ait değilim. Unutulmadım. Sizin dünyanıza hiç girmedim diyelim."