French Jews, Turkish Jews

Hayalimdeki okulda tarih bölümünde hoca olan Aron Rodrigue yazmış. French Jews kısmı benim için başımı çatlatacak kadar çok malumat gerektirdiği için bir süre sonra bahsettiği her şeye bakmayı bıraktım. Bu tabi benim Avrupa tarihine dair çok bilgimin olmayışından muhtemelen. Turkish Jews kısmı ise binlerce kez okuduğumuz Osmanlı tarihinin Yahudiler üzerindeki etkisini görmek açısından gösterdi güzelliğini en çok.

Kitapta üzerinde en çok durulan konu Yahudilerin sosyal hayatın içinde nasıl var oldukları ve kendilerine, topluma neler kattıkları. Ekonomi açısından baktığımızda en çok yaptıkları meslekler kitaba göre ticaret ve sarraflık. Bunlara dair verdiği detaylar hep bildiğimiz şeylerdi zaten de eğitim en çok üzerinde durduğu konu idi yazarın ve beni şaşırtan birçok detayla karşılaştım. Aynı döneme dair yazılmış kimin olduğunu hatırlayamadığım bir kitapta sürekli tekrar edilen Yahudiler çok moderndi, Müslümanlar geri kalmışlardı, Yahudiler onları bu karanlıktan kurtarabilirdi fakat onlar istemedi gibi cümlelerden sonra Yahudi okullarına kız çocuklarının gönderilmediğini onların sadece İbranice dualar ve belki en fazla okuma yazma öğrendiğini (Ladino) okumak ilginçti. Erkek çocuklar için ise eğitim üç yaşından itibaren başlıyor.

Bir de benim cık cık cık sesleri eşliğinde okuduğum bir kısım vardı ki hemen anlatayım. Misyoner Protestanlar Yahudileri Hristiyan yapmak için 19. yüzyılın ilk yarısında özellikle birçok okul açmışlar. İzmir'le başlamış İstanbul'da onlarca okul ile devam etmişler. Okulların isimleri verilmemiş yalnız birçok başka kaynağa yönlendiriyor yazar dipnotlarda, merak içinde bırakıyor.

Yahudi okulları arasındaki bağlantı, öğretmenlerin nasıl eğitildikleri ve İstanbul merkezli Siyonist hareketler için kitabı bulun okuyun. Bu zor gelirse bana sorun anlatayım. Şimdi yoruldum.